ترازو
کالیبراسیون ترازو آزمایشگاهی یعنی چه؟
همانطور که میدانید، یکی از مهمترین تجهیزات اندازهگیری در آزمایشگاههای مختلف، ترازوی آزمایشگاهی است. این وسیلهی بسیار حساس که برای توزین مواد و محلولهای آزمایشگاهی مختلف مورد استفاده قرار میگیرد، انواع گوناگونی دارد و برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. علیرغم تنوع زیادی که در بازار ترازوهای آزمایشگاهی وجود دارد، تمامی این ترازوها در یک موضوع واحد با یکدیگر اشتراک دارند و این موضوع چیزی نیست جز دقت و حساسیت در توزین. فرقی نمیکند شما از یک ترازوی آنالیتیکال استفاده کنید یا یک ترازوی رطوبتسنج، در هر صورت مهمترین عملکردی که از این دستگاه انتظار دارید، دقت بالا در توزین و گرفتن نتیجهی دقیق است.
دقت ترازوهای آزمایشگاهی با توجه به نوع و ظرفیت این دستگاهها متفاوت است؛ اما تمامی آنها برای داشتن بهترین عملکرد ممکن و ارائهی نتیجهی مطلوب به کاربران خود، باید در فواصل زمانی معین کالیبره شوند. کالیبراسیون ترازو آزمایشگاهی یکی از ضروریترین کارهایی است که برای اطمینان از دقیق و اتکاپذیر بودن نتیجهی حاصل از توزین باید انجام شود. کالیبرهکردن ترازو آزمایشگاهی، دقت سنجش و توزین آن را بالا میبرد و این امکان را برای کاربران فراهم میآورد که خطای توزین را به کمترین میزان ممکن برسانند.
سادهترین و قابلفهمترین تعریفی که برای کالیبراسون ترازو آزمایشگاهی میتوان ذکر کرد این است که منظور از کالیبرهکردن ترازو، تنظیم این دستگاه با استفاده از وزنههای استاندارد است. در واقع میتوان گفت که کالیبرهکردن ترازوی آزمایشگاهی به معنای تنظیم دقیق پارامترهای توزین ترازو است و با استفاده از وزنههای کالیبراسیون که به تایید سازمان اندازهشناسی قانونی (OIML) رسیدهاند، انجام میشود.
هدف از کالیبرهکردن ترازوی آزمایشگاهی چیست؟
ترازوی آزمایشگاهی یک وسیلهی بسیار حساس و دقیق است که برای توزین مواد گوناگون و در حوزههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. مهمترین وجه تمایز این ترازو با دیگر ترازوهای موجود در بازار، دقت بسیار بالای آن است؛ اما این دقت در اثر برخی از عوامل خارجی ممکن است دچار اختلال شود و نتیجهی نهایی بهدست آمده از ترازو، قابل اطمینان نباشد. اختلال در دقت ترازو یک مسالهی بدیهی است و ممکن است در نتیجهی عوامل مختلف اتفاق افتاده باشد؛ تنها نکتهی مهمی که در این رابطه مطرح میشود، بازگرداندن دقت مورد نیاز به ترازو است و برای رسیدن به این هدف نیز راهی جز کالیبره کردن ترازو وجود ندارد. با توجه به مطالب گفته شده مشخص میشود که هدف نهایی کالیبرهکردن ترازوی آزمایشگاهی، بالابردن دقت ترازو و توزین دقیق است.
مهمترین دلایل نیاز ترازوهای آزمایشگاهی به کالیبرهشدن مجدد
تمامی انواع ترازوهای آزمایشگاهی، بعد از تولید و قبل از عرضه به بازار، کالیبره شده و دقت آنها با اصول استاندارد سنجیده میشوند؛ اما این تجهیزات بعد از رسیدن به دست مصرفکننده و قبل از شروع توزین، نیاز به کالیبراسیون مجدد دارند. مهمترین سوالی که اینجا مطرح میشود این است که با وجود کالیبره شدن این دستگاهها در کارخانه و رد شدن آنها از مراحل دقیق مختلف، چرا لازم است دوباره کالیبره شوند؟ اولین و رایجترین دلیلی که برای این سوال میتوان مطرح کرد، برهمخوردن تنظیم ترازو در حین حملونقل است. ترازوهای آزمایشگاهی در پروسهی حملو نقل و به دلیل تکانهای مداوم و ضربات احتمالی، دچار تغییراتی در اصول مکانیکی شده یا اصطلاحا تنظیم آنها بر هم میخورد؛ بههمین دلیل نیز بعد از رسیدن به دست مصرفکننده و قبل از توزین، نیاز به کالیبرهشدن خواهند داشت.
دومین دلیلی که برای کالیبرهی ترازو آزمایشگاهی میتوان به آن اشاره کرد، تفاوت مواد توزین شده توسط این ترازوها است. موادی که برخی از کاربران ترازوهای آزمایشگاهی برای توزین انتخاب میکنند، با نمونههای مورد استفاده در کارخانههای سازنده متفاوت هستند و همین موضوع نیز سبب میشود که این ترازوها نیاز با کالیبراسیون مجدد داشته باشند. دلیل سومی که برای کالیبراسیون مجدد ترازوهای آزمایشگاهی وجود دارد، تغییرات محیطی است. هرگونه تغییر محیطی اعم از دما، رطوبت یا فشار هوا، سبب بر هم خوردن حساسیت ترازو شده و نیاز به کالیبراسیون مجدد را بهوجود میآورد؛ بنابراین اگر اختلاف دما، اختلاف رطوبت یا اختلاف فشار هوای بین دو توزین، محسوس و قابل ملاحظه است، قبل از انجام عملیات سنجش، حتما ترازو را کالیبره کنید.
چهارمین دلیل کالیبراسون ترازو آزمایشگاهی، جابجایی و تغییر مکان ترازو است. با توجه به اینکه نیروی گرانش زمین در سطوح و مکانهای مخلف یکسان نیست، بعد از هربار جابجایی ترازوی آزمایشگاهی، باید این وسیله را با استفاده از وزنههای استاندارد، مجددا کالیبره کنید. بسیاری از افراد اینطور تصور میکنند که ترازوهای آزمایشگاهی، حجم مواد را اندازهگیری میکنند، در صورتی که لودسل تعبیه شده در این دستگاهها، میزان نیروی گرانش زمین روی مواد مختلف را اندازه میگیرند و به همین دلیل نیز وقتی در معرض نیروهای گرانشی متفاوت قرار میگیرند، نیاز به کالیبراسیون مجدد دارند.
ترازوهای آزمایشگاهی چند وقت یکبار باید کالیبره شوند؟
در قسمت قبل به عواملی که سبب بر هم خوردن حساسیت و دقت ترازو میشوند اشاره کردیم، علاوه بر شرایط اشاره شده در بالا، بهتر است برای اطمینان از نتایج توزین و به حداقل رساندن خطای اندازهگیری، این دستگاهها در فواصل زمانی معین کالیبره شده و دقت آنها سنجیده شود.
۰ دیدگاه